مقایسه کیفیت زندگی در بیماران با درمان های جایگزینی کلیه و افراد جامعه

مقدمه: برنامه های درمانی اثر مهمی در زندگی بیماران کلیوی دارند از این رو در بررسی و نتیجه مراقبت های بالینی از این بیماران، ارزیابی خود بیمار از وضعیت سلامتش و به عبارت دیگر ارزیابی کیفیت زندگی بیماران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف این مطالعه تعیین و مقایسه اندازه کیفیت زندگی بیماران با درمان های جایگزینی کلیه با افراد جامعه است. روش بررسی: برای اندازه گیری کیفیت زندگی، مدل بومی شده پرسشنامه استاندارد فرم کوتاه 36 (short form 36) با افزودن 35 سوال تخصصی بر اساس مطالعات گذشته، در 9 مقیاس به کار رفت. مطالعه به صورت مقطعی و چند مرکزی انجام شد. تعداد 203 بیمار شامل 80 بیمار پیوند کلیه، 83 بیمار دیالیز خونی و 40 بیمار دیالیز صفاقی در فاصله زمانی دوازده ماه، از چند مرکز دانشگاهی و خصوصی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند. شرط ورود به مطالعه سن بالای 16 سال و گذشت حداقل سه ماه از درمان بود. به منظور تعیین گروه کنترل هشتاد و سه نفر از افراد سالم جامعه نیز به روش تصادفی انتخاب شدند. متغیرهای مورد بررسی شامل سوالات مربوط به کیفیت زندگی و مشخصات دموگرافیک افراد بود. اطلاعات حاصل با روش های آماری تحلیل واریانس، تحلیل کوواریانس و آزمون مقایسه های هم زمان بن فرنی توسط نرم افزار sas مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: کیفیت زندگی در مقیاس درد در گروه های مختلف اختلاف معنی داری را نشان نداد. بیماران دیالیز خونی در مقیاس محدودیت روانی نقش، محدودیت فیزیکی نقش و عملکرد فیزیکی با دیگر گروه ها اختلاف معنی داری را نشان دادند (05/0>p-value). در مقیاس انرژی میانگین نمرات کیفیت زندگی بیماران پیوند کلیه و بیماران دیالیز صفاقی از میانگین نمرات کیفیت زندگی افراد جامعه بیشتر شد، در حالی که از نظر آماری اختلاف معنی دار نبود. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که با افزایش سن افراد سالم جامعه، کیفیت زندگی در تمامی مقیاس ها به غیر از مقیاس های عملکرد اجتماعی و محدودیت روانی نقش کاهش می یابد (05/0>p-value). همچنین آزمون هم بستگی پیرسون نشان داد که با افزایش سن در بیماران با درمان های جایگزینی کلیه، کیفیت زندگی در تمامی مقیاس ها به جز مقیاس های عملکرد اجتماعی، احساس خوب بودن و سوالات اختصاصی، کاهش می یابد (05/0>p-value). نتابج حاصل از آزمون t مستقل نشان داد که کیفیت زندگی افراد سالم جامعه تنها در مقیاس عملکرد اجتماعی (008/0=p-value) تحت تأثیر جنسیت افراد است. به گونه ای که مردان کیفیت زندگی بهتری نسبت به زنان نشان می دهند. همچنین نتایج این آزمون نشان داد که در گروه های بیماران، مردان کیفیت زندگی بهتری را در مقیاس های عملکرد فیزیکی (021/0=p-value) و درد (030/0>p-value) نسبت به زنان نشان می دهند. نتیجه گیری: به طور کلی در تمامی مقیاس ها نشان داده شد که کیفیت زندگی بیماران پیوند کلیه، افراد جامعه و بیماران دیالیز صفاقی به هم نزدیک بوده و در یک رده قرار می گیرند و کیفیت زندگی بیماران دیالیز خونی از آن ها پایین تر است.